Economie
Muhammet Cakir (Verita Holland)
De val van de Turkse lira
“Turkse exotentelers wrijven zich nu in de handen” Turkije gaat al enige weken gebukt onder valutaschommelingen. Om de aanhoudende depreciatie van de lira een halt te roepen, kondigde de Turkse overheid onlangs een pakket aan maatregelen aan die het tij moeten keren. Maar het onzekere klimaat, dat mede in de hand wordt gewerkt door een onorthodox monetair beleid (rentedalingen bij inflatie), zorgt ervoor dat buitenlandse beleggers hun geld uit Turkije terugtrekken en de eigen inwoners hun spaargeld proberen om te zetten in euro’s, dollars of goud. Omdat Turkije sterk importafhankelijk is, stijgen de prijzen van vele goederen, zowel van grondstoffen voor de industrie en landbouw als van consumptiegoederen die niet in het eigen land worden vervaardigd. Ook de schulden die vele bedrijven en de Turkse overheid aanhouden in buitenlandse valuta worden met de depreciatie van de munt alleen maar groter.
P
resident Recep Tayyip Erdogan verdedigt zijn beleid van rentedalingen overigens niet alleen met de islamitische afkeer van rentevoeten, maar bovenal met het argument dat die de Turkse economie tot een productie-economie moeten omvormen door investeringen te stimuleren. Ondertussen wakkeren de duurdere import en de lagere rentevoeten de inflatie aan, wat de koopkracht van de Turken danig aantast. Anderzijds is de zwakke lira dan weer goed voor de export, wat zowel de export van goederen als diensten (lees: toerisme) en bijgevolg ook de werkgelegenheid ten goede komt. De groei van de op export gebaseerde economie (het Turkse groeipad is de laatste tien jaar behoorlijk positief) biedt dan weer wat ruimte voor loonsverhogingen om de inflatie te compenseren.
10
AGF Primeur 1 • 2022
De economische werkelijkheid is een samenspel van ontzettend veel factoren die rechtstreeks of onrechtstreeks op elkaar inspelen, maar één aspect lijkt toch altijd van essentieel belang: stabiliteit. Want stabiliteit wekt het vertrouwen van de producent, de investeerder én de consument. En dat is nu precies wat er even schort aan de Turkse economie, zo ziet ook Muhammet Cakir van Verita Holland, een AGF-bedrijf waarvan 90% van de handel bestaat uit export van vooral exoten naar Turkije. Hoe houdt een exportbedrijf met Turkije als belangrijkste bestemming zich staande in dit klimaat waarin producten uit het buitenland voor de Turkse burger van de ene op de andere dag duurder worden?
VASTE VERSUS ZWEVENDE WISSELKOERSSTELSEL “Het waardeverlies van de Turkse lira is niet nieuw voor ons, we zijn best wat schommelingen gewoon sinds 2013,” vertelt Muhammet. “Van 2002 tot mei 2013 was de wisselkoers bijna vast. Toen schommelde hij altijd tussen de 2,1 en 2,5 lira voor één euro. Nu staat hij op 15, maar kort geleden tikte hij de 22 aan. Maar dat de koers op zo’n korte tijd een duikeling maakte, is wel opmerkelijk. De devaluatie maakt onze producten duurder en bemoeilijkt onze export naar Turkije. Want de producten blijven hier evenveel kosten in euro’s en ook dat transport van Nederland naar Turkije over de weg in Euro’s betaald wordt en alle zeevrachten met USD, maar omgezet in Turkse lira’s, stijgt de prijs voor onze exoten dus enorm. Als de koers in ons nadeel begint te spelen, dan merk je dat onze export de eerste paar dagen, soms weken, even gas terugneemt.” VOLUME-ARTIKELEN VERSUS SPECIALE EXOTEN “Maar toen Erdogan eind december nieuwe maatregelen afkondigde en de koers naar 12 lira ging, begonnen onze klanten niet meteen meer te bestellen. Ik merk dat wanneer de koers aan het schommelen is, of het nu omhoog gaat of omlaag, de afzet telkens wat minder wordt. We liggen nooit stil, maar de echte volume-artikelen waar je het van moet hebben, zoals bijvoorbeeld ananas, druiven, mango’s, avocado’s, limes, pomelo’s en gember, worden veel minder verladen. De speciale exoten zoals pitahaya, carambola en passiefruit,
